'20.000 kinderen werken in Apple-fabrieken'

Dat Apple bij de productie van zijn iPhones en iPads gebruik maakt van kinderarbeid wordt al jaren beweerd, maar Apple zegt er zelf hard tegen op te treden. Als er kinderen worden aangetroffen in de fabrieken en assemblagehallen van zijn leveranciers in China, Singapore en andere Aziatische landen, is dat onbedoeld.

Er werken wel eens kinderen, maar de betreffende leverancier zou dan niet goed de leeftijd van de werknemer hebben gecheckt. Ook blijken er kinderen te zijn met vervalste documenten waarop een andere geboortedatum staat.

Althans, dat beweert Apple in zijn jaarlijkse rapport over de leefomstandigheden in de fabrieken van zijn toeleveranciers en assemblagepartners. Apple zegt grote vooruitgang te boeken in de verbetering van de leef- en werkomstandigheden. Maar tegelijkertijd komen twee journalisten met een verhaal naar buiten, die haaks staan op hetgeen Apple beweert.

Journalisten bezoeken fabrieken

Nicholas Kristof van The New York Times bezocht enkele fabrieken in en om de Chinese miljoenenstad Shenzhen, waar een van de grootste leveranciers van Apple enorme complexen heeft. iPhone-maker Foxconn heeft een fabriek waar 430.000 mensen werken. Kristof werd vergezeld door Mike Daisey, die een radio-uitzending maakte over Apple's toeleveranciers en de werkomstandigheden in China.

Daisey kwam bij de door gewapende mannen bewaakte poorten van Foxconn meisjes tegen van een jaar of 13 die uit de fabrieken kwamen na het werk. Een van hen zegt dat Foxconn eigenlijk geen leeftijden controleert. Inspecties die zich van tijd tot tijd voordoen zijn altijd van tevoren bekend en Foxconn vervangt de kinderen aan de lopende band dan door volwassenen. Daisey schat in dat 5 procent van de arbeiders minderjarig is. Dat zou dan alleen al in Shenzhen gaan om meer dan 20.000 kinderen.

Daarnaast haalt Daisey ook aan dat er nog steeds buitengewoon lange werktijden worden gehanteerd. De standaard werkdag is 12 uur, maar werkdagen tot 16 uur zijn eerder regel dan uitzondering, zo vertellen werknemers aan hem. Tijdens zijn verblijf in Shenzhen overleed volgens Daisey een werknemer van Foxconn na een aaneengesloten dienst van 34 uur. Sommige arbeiders raken arbeidsongeschikt door de continue herhaalde handeling aan de lopende band, zegt Daisey.

Apple: we nemen maatregelen

Apple zegt niettemin veel te doen aan de arbeidsomstandigheden bij zijn leveranciers. Het bedrijf heeft het jaarlijkse rapport vrijgegeven waarin het de resultaten van zijn inspecties bij zijn leveranciers beschrijft, plus de maatregelen die daarop zijn genomen. Daarnaast heeft Apple, voor het eerst, een lijst gepubliceerd van alle toeleveranciers en fabrikanten waarmee het een contractuele relatie heeft. Dat zijn er 156.

“Dankzij ons Supplier Responsibility Program zijn de werk- en leefomstandigheden van de werknemers bij onze leveranciers dramatisch verbeterd", zegt ceo Tim Cook in een uitgelekte interne e-mail aan de werknemers van Apple. Hij zegt verder dat Apple streeft naar meer transparantie door zich aan te sluiten bij de Fair Labor Association.

In het 27 pagina's tellende rapport waarin Apple rekenschap geeft over de werkomstandigheden bij zijn partners wordt uitvoerig stil gestaan bij de controles op minderjarige werknemers. Die worden zelden aangetroffen, zegt Apple. En als dat wel gebeurt, dan is de betreffende fabriek daarin niet bewust van de minderjarigheid en is het een foutje in het systeem. Die betreffende fabrieken worden door Apple gedwongen betere controles op leeftijd uit te oefenen.

Werkweek van meer dan 60 uur

Apple zegt in het afgelopen jaar 229 audits te hebben uitgevoerd, 80 procent meer dan het jaar ervoor. Daarbij werden meer dan 100 fabrieken bezocht waar Apple nog niet eerder was geweest. Uit de onderzoeken kwam onder meer naar voren dat bij bijna 100 fabrieken en assemblagehallen meer dan 60 uur werd gewerkt, en bij 90 locaties dat er langer dan 6 dagen aaneengesloten werd gewerkt. Ook schortte er nog wel wat aan de betalingen, zo merkte Apple. Het management werd gedwongen de betreffende werknemers alsnog te betalen voor overwerk en ze te compenseren voor vakanties die niet werden doorbetaald.

In totaal werden 6 actuele en 13 oude gevallen gevonden van het werken met minderjarigen, zegt Apple. Het zou gaan om 5 fabrieken. Die 5 bedrijven moeten van Apple de kinderen weer naar school sturen, terwijl ze hun maandsalaris gewoon moeten krijgen doorbetaald, de kosten van het onderwijs komen voor rekening van de werkgever. Daarnaast moet een betere controle komen op leeftijd bij het aannemen van personeel. “We vonden geen gevallen van het bewust aannemen van minderjarig personeel", schrijft Apple.

Te ergste misstanden

Uit de onderzoeken blijkt Apple met 4 toeleveranciers de banden te hebben gebroken vanwege te ernstige misstanden of zelfs tegenwerking van de audits van Apple. Namen worden niet genoemd. Bij 1 fabriek werd het werk stilgelegd totdat er veiligheidsmaatregelen werd geïmplementeerd voor het werken met gevaarlijke stoffen.

Apple heeft ook de twee fabrieken bezocht waar vorig jaar explosies waren met doden als gevolg. Daarbij ging het vooral om het werken in een omgeving waar zeer explosieve aluminiumdeeltjes in aanraking kwamen met zuurstof. Apple zegt samen met experts maatregelen te hebben getroffen om herhaling te voorkomen. Eén fabriek is nog niet op orde en moet gesloten blijven totdat alle verbeteringen zijn doorgevoerd.

Zelfmoordgolf

Foxconn is in het verleden regelmatig in het nieuws geweest doordat er een golf aan zelfmoorden het werknemersbestand teisterde. Apple heeft nu geëist van zijn belangrijkste toeleverancier dat werknemers met psychische problemen 24 uur per dag toegang krijgen tot een telefonische hulpdienst. Vorige week nog dreigden 100 werknemers van Foxconn met collectieve zelfmoord als er niet wordt betaald voor overwerk en andere eerder beloofde compensaties. Volgens Foxconn is dat conflict nu opgelost, maar The New York Times meldt wel dat er van die groep 45 mensen ontslag hebben genomen.

UPDATE: Het verhaal van Mike Daisey is naderhand door radioshow This American Life ingetrokken nadat bleek dat hij verschillende details had verzonnen. Zo zijn de aantallen die hij noemt een slag in de lucht en vertelt hij als ooggetuige van incidenten waar hij zelf niet bij is geweest. Daisey betreurt de kwestie, maar staat nog steeds achter de kern van het verhaal.