Iedere IT-Pro heeft een set programma’s die overal mee naar toe gaan. Een goede teksteditor zit daar altijd bij, maar iedereen heeft een eigen voorkeur. Webwereld zoekt in deze serie naar de beste.
In de eerste editie van de speurtocht naar de beste teksteditor kwam Notepad++ aan bod. Vaak wordt dit programma als de grote concurrent gezien van UltraEdit, de editor die vandaag wordt getest. De verschillen zijn soms ook erg lastig te vinden, terwijl UltraEdit in tegenstelling tot Notepad++ geen gratis programma is en evenmin open source. Van UltraEdit zijn behalve de versie voor Windows ook versies voor Linux en Mac OS X beschikbaar. Dat zijn native versies die zonder tussenkomst van emulatie of virtualisatie op het betreffende OS kunnen worden gebruikt. Voor Linux zijn er zelfs meerdere versies, specifiek voor enkele bekende distributies zoals Ubuntu, OpenSUSE, Fedora en RedHat.
UltraEdit
UltraEdit is een multifunctionele teksteditor die overweg kan met een groot aantal uiteenlopende tekstformaten. Het is een HTML, XML en een Hex-editor, en spreekt meerdere programmeertalen zoals C#, C++, PHP, Perl, Java en JavaScript. Het aantal standaard ondersteunde talen is bovendien eenvoudig uit te breiden door een ‘wordfile’ voor de betreffende taal te downloaden en aan de installatie toe te voegen. De uitbreiding leert UltraEdit dan onder meer syntax-highlighting, waarbij de editor de scripttaal logisch weergeeft door gelijke delen van de code dezelfde kleur te geven. Er is syntax-folding, waarbij delen van de code ‘dichtgeklapt’ kunnen worden om zo meer ruimte voor de overige tekstdelen te krijgen, en er is autocompletion voor het aanvullen van commando’s tijdens het invoeren.
Anders dan Notepad++ is er van UltraEdit geen Nederlandse versie. Dat is een gemis, zeker omdat het programma erg veel functionaliteit biedt en Nederlandse functienamen en uitleg dan toch kunnen helpen. De leercurve van UltraEdit is ook zeker steiler te noemen dan die van Notepad++, al valt en staat ook bij UltraEdit het gebruiksgemak en de snelheid waarop het programma gebruikt wordt vooral met de kennis van sneltoetsen. De werkbalken in de interface van UltraEdit zijn namelijk erg druk en moeilijk te overzien. Misschien is een Ribbon een goed idee voor de volgende versie. De verdeling van de vele functies over de menu’s is wel goed navolgbaar.
Functies
En er zijn veel functies. Plakken, selecteren, lijn omhoog, lijn omlaag, blokselectie (in kolommodus) om een vierkant te selecteren midden in een tekstdeel en alleen de tekst binnen dat vierkant bewerken. Zoeken en vervangen is mogelijk in geselecteerde tekst, het geopende document, alle geopende documenten. Zoeken en vervangen is mogelijk op tekens, speciale tekens, reguliere expressies, tekst tot 20.000 bytes. Veelgebruikte zoektermen kunnen als Favoriet worden opgeslagen voor snel hergebruik later. Helaas worden de zoekopties niet ook bewaard, al kan dat ongetwijfeld via de Macro-functie worden ondervangen. De Macro-functie is erg netjes verzorgd en kan macro’s laden, een of meerdere keren uitvoeren, koppelen aan een document, bewerken, en nog meer.
Rol van de gebruiker
Ook de makers van UltraEdit herkennen blijkbaar het probleem dat het programma door de vele grote en kleine functies, de gebruiker kan overdonderen. Ze proberen het voorlopig op te lossen met environments. Hierbij worden de functies die direct via de werkbalken te bereiken zijn aangepast aan de rol of functie van de gebruiker. Er is keuze uit standaard indelingen voor onder meer de programmeur, de sysadmin, de schrijver van technische documentatie, web-ontwikkelaar. De environment voor de sysadmin geeft snel toegang tot FTP, SSH en Telnet, import van CSV-bestanden en het controleren van bestanden op wijzigingen. Voor de functies in UltraEdit heeft het kiezen van een bepaalde indeling geen gevolg, die is altijd gelijk.
Wordt er aan meerdere documenten gewerkt of horen meerdere documenten bij elkaar, dan kunnen die als project samen opgeslagen worden. Het Fileview-venster, eigenlijk een Verkennervenster binnen UltraEdit, komt bij het beheer van projecten, bestanden en geopende bestanden erg goed van pas. Veel van deze vensterdelen zijn bovendien ‘dockable’, kunnen op elke gewenste plaats in het programmavenster gezet worden.
Ook is het mogelijk direct vanuit UltraEdit te FTP-en, Telnet en SSH te gebruiken. Ook beveiligd FTPS en SFTP wordt ondersteund. Bestanden kunnen bijvoorbeeld ook direct op de FTP-server worden geopend en bewerkt. De FTP-functie is daarbij zeer prettig in het gebruik en stabiel. De bij de communicatiefuncties horende terminalvensters opent UltraEdit handig onder de tekst en plaatst ook de bijbehorende functies op een aparte werkbalk er nog weer onder.
Grote bestanden
Een kunstje dat niet elke andere editor lukt, is het openen van een echt groot bestand. Een 2GB groot logbestand wordt door UltraEdit zonder problemen geopend, terwijl Notepad en Notepad++ het daarbij laten afweten. UltraEdit kan bestanden tot 4GB (en zelfs groter) zonder problemen openen. UltraEdit laadt namelijk niet het hele bestand, maar alleen relevante delen in het geheugen. Van het bestand wordt wel een kopie gemaakt en dat is het echte bestand dat geopend en gewijzigd wordt. Bij het openen van het bestand geeft UltraEdit meerdere opties over hoe met het temp-geheugen moet worden omgegaan. Ook geven de makers van UltraEdit online nog extra tips om nog soepeler met erg grote bestanden te kunnen omgaan en voor veel andere functies.
Vergelijkend
De enige werkelijke optie tijdens de installatie betreft de vergelijkingsfunctie waarmee verschillende versies van een document vergeleken kunnen worden. Standaard installeert UltraEdit de Lite-versie van het eigen UltraCompare. Zijn de vergelijkingsmogelijkheden van deze versie onvoldoende, dan is upgraden naar een opnieuw betaalde versie van UltraCompare noodzakelijk. De verschillen tussen de gratis en de betaalde versie worden hier opgesomd. De verschillen zijn groot en het is jammer dat de makers van UltraEdit niet wat ruimhartiger in de functionaliteit van de Lite-versie zijn. Vooral omdat UltraCompare behalve functies voor tekstvergelijking ook functies biedt voor het vergelijken van mappen en bestanden, zou het mooier zijn wanneer de functies voor het vergelijken van tekst juist in een editor die zich UltraEdit noemt, allemaal aanwezig zouden zijn. Nu is dat niet het geval en is bijvoorbeeld het vergelijken van grote bestanden, juist een sterk punt van UltraEdit, of van meer dan twee bestanden met de Lite-versie niet altijd mogelijk.
Vereisten en kosten
UltraEdit is geschikt voor alle desktop- en serverversies van Windows sinds Windows 2000 en ook zijn er versies voor Mac OS X en Linux. De download (Windows-versie) is 16,5MB groot. Het Windows-bestand is door VirusTotal op malware gecontroleerd en akkoord bevonden. Lees hier het testrapport.
Een licentie voor de Windows-versie van UltraEdit kost Euro 45,05 excl. BTW. De licentie geeft recht op het gebruik van de software inclusief 1 jaar updates en upgrades. De Linux en Mac-versie zijn enkele euro’s goedkoper. Van alle versies is een proefversie te downloaden en vrij dertig dagen te gebruiken.