Ultrabooks: niets meer dan gebakken lucht

Je zult tijdens de komende feestdagen een flink aantal Ultrabooks met nette afwerkingen en gestroomlijnde behuizingen geadverteerd zien staan. Volgend jaar komen er met Intel's nieuwe energiezuinige Atom-processors een flink aantal varianten bij en ook daarna zal het einde van de Ultrabook met een nieuwe generatie Core-processors niet snel in zicht komen.

Ik heb een probleem met het Ultrabook-label: Het betekent in feite niets. Er is geen set aan harde criteria waaraan pc-fabrikanten zich moeten houden - het garandeert namelijk niets, leerde ik bij een recent bezoek aan Intel.

Geen eisen, wel principes

Ik vroeg aan Intel of Ultrabooks niet gewoon MacBook Air-klonen zijn waarop Windows geïnstalleerd staat. (Vergeet trouwens niet dat MacBook Air's ook gewoon Windows kunnen draaien.) Op die vraag kreeg ik geen duidelijk antwoord van Intel-directeur Eric Reid. Toen ik iets meer begon te pushen, gaf Reid toe dat er geen formele definitie bestaat omdat de mogelijkheden snel veranderen. Wel blijven de principes die Intel voor Ultrabooks aanmoedigt van kracht. Een Ultrabook is dun, licht, qua uiterlijk aantrekkelijk, energiezuinig, veilig en snel, in ieder geval qua opstarten.

Reid gaf aan dat sommige pc-makers al begonnen zijn met de ontwikkeling van pc's die aan dit principe voldoen, nog voordat Intel de term in juli introduceerde. Met andere woorden: de Ultrabooks die met kerst in de winkel liggen, voldoen niet aan de officiële standaarden die in juli wereldkundig werden gemaakt.

Volgens Reid is er slechts één Intel-innovatie doorgevoerd voor alle Ultrabooks, namelijk het gebruik van Intel's Identity Protection Technology (IPT), wat werd geïntroduceerd in de tweede generatie Core i-chips. Eigenlijk is een IPT een tweede chip naast de verwerkingseenheid die als unieke identifier functioneert om tweetraps wachtwoordbeveiliging mogelijk te maken, net zoals de Trusted Platform Module (TPM) chips enkele jaren terug deden. Intel houdt een lijst bij met pc's waarin IPT ingebouwd is, ondanks dat IPT niet in iedere tweede Core i-chip van toepassing is, vanwege de noodzaak van een tweede chip. Applicaties en websites moeten speciaal geschreven zijn om de unieke identifier te gebruiken.

Maar zelfs het gebruik van IPT kan niet als garantie worden beschouwd, aangezien Intel geen bindende eisen stelt aan wat als Ultrabook kan worden verkocht. Daarom betekent het Ultrabook-label in mijn ogen helemaal niets.

Minder ruimte in Windows-platform voor optimalisaties

Ik adviseer je: Betaal geen cent extra voor een laptop met een Ultrabook-label en blijf goed naar de specificaties van zulke machines kijken. Vergis je niet, ik ben blij dat Intel pc-fabrikanten aanspoort om betere producten af te leveren en ik vind het fijn dat ook het pc-platform iets van de innovatie die Apple bij Mac heeft doorgevoerd meekrijgt. Maar waar Apple het besturingssysteem en de hardware op elkaar kan afstemmen, kan Intel niets meer doen dan geavanceerde producten aanbieden en hopen dat pc-makers (waar het niveau van innovatie om te janken is) daar op de juiste manier mee aan de slag gaan. Ik begrijp dat Intel op Microsoft moet vertrouwen om het gebruik van de hardware in Windows te optimaliseren. Daarom kan Intel ook niet de trukendoos voor de pc-industrie openen zoals Apple dat voor Mac heeft gedaan.

Ik had het liefst gezien dat Intel het Ultrabook-label had ingezet als gelicenseerde minimumspecificatie voor pc-makers om ze aan te sporen echt te innoveren om de doelstellingen van Ultrabook te bereiken. Helaas heeft, buiten Microsoft, geen enkel bedrijf dergelijke slagkracht in de pc-wereld.

Wanneer je besluit een Ultrabook te nemen, onthoudt dan sowieso het volgende:

Stroomverbruik. Accutijd is nooit zo goed als de fabrikant specificeert. Een MacBook Air haalt, afhankelijk van intensiviteit van het gebruik, twee tot zeven uur op een acculading. Intel verwacht dat de niet-geoptimaliseerde Ultrabooks hetzelfde kunnen, kan dit nog niet onderbouwen met feiten.

Vergeet trouwens niet dat de schatting van zeven uur gebaseerd is op werken in de browser en niet op gebruik van lokale applicaties. De accutijd van de Air holt naar beneden bij gebruik van Adobe Flash, dat zelfs in idle-modus 100% processorkracht blijft vragen. De kans is groot dat dit bij Ultrabooks op basis van dezelfde chipset hetzelfde gebeurt.

Prestaties. Ultrabooks zullen dezelfde 'Sandy Bridge' Core i5 en Core i7 chips gebruiken die in MacBook Air's worden toegepast, maar zullen niet hetzelfde presteren omdat optimalisatie van het besturingssysteem ontbreekt. Omdat Apple-ontwerpen zowel de hardware als het besturingssysteem optimaliseren, kan een apparaat als de MacBook Air wedijveren met de zware MacBook Pro. Intel werkt aan referentiemodellen die fabrikanten in staat moeten stellen om op gebied van accu en prestaties de Air te overtreffen, maar daarvoor is het nog wachten tot in 2013 de 'Ivy Bridge' Core-processors beschikbaar zullen zijn. (Intel lanceert later dit jaar ook de zuinige, maar minder krachtige 'Cedar Trail' Atom-processors, maar raadt deze niet aan bij fabrikanten voor gebruik in Ultrabook laptops.)

Om deze reden zullen de Core i5-processors die nu in Ultrabooks zitten naar verwachting presteren, maar gaat dit ten koste van accutijd. We zullen pas in 2013 Ultrabooks gaan tegenkomen die het qua efficiency en kracht gaan winnen van de huidige MacBook Air's, maar ik verwacht dat Apple tegen die tijd ook de nodige progressie geboekt heeft. Sommige pc-makers kunnen wel hetzelfde gaan doen als Apple heeft gedaan en zelf modificaties doorvoeren die de Sandy Bridge Core i5's efficiënter maken.

Opslag. De SSD in de MacBook Air helpt het apparaat om sneller op te starten, sneller te werken en minder energie te verbruiken. Maar SSD's zijn duur, dus je kunt er vanuit gaan dat veel Ultrabooks gewone harde schijven gebruiken om goedkoper te worden dan de 949 euro kostende 13" MacBook Air. Zulks resulteert in een langere opstarttijd, langer wachten op schijfintensieve taken en meer batterijverbruik. Intel werkt momenteel aan technologie waarmee Windows pre-boot in een flashgeheugen wordt opgestart, maar deze is nog niet klaar om in producten meegeleverd te worden.

De lichte, elegante behuizing. Wat het ontwerp van een laptop aantrekkelijk maakt is subjectief van aard, maar het is duidelijk dat een hoop nieuwe Ultrabooks sterk op de Air gaan lijken met een dun, metallic design. Naar verwachting krijgen Ultrabooks dezelfde afmetingen als de Air aangemeten en wordt ook het gewicht ongeveer hetzelfde.

Het grootste verschil zal 'm zitten in het gebruikte materiaal. Apple heeft een exclusiviteitcontract met fabrieken die zeer precies aluminium kunnen snijden, dus het zal voor pc-fabrikanten lastig zijn hetzelfde te doen. Hoogstwaarschijnlijk komen we vaker andere (goedkopere) materialen bij de Ultrabooks tegen.

Veel prototypes die ik heb gezien hebben dezelfde verzameling aan poorten - Ethernet, USB, stroomtoevoer en audio - en natuurlijk geen optische drive. Ik bemerkte opvallende kwaliteitsverschillen in het ontwerp en gebruiksgemak van trackpads, dus het is verstandig deze te testen voordat je een Ultrabook mee naar huis neemt. De handige gestures die het touchpad van Apple ondersteunt hoeven niet per se voor touchpads van Ultrabooks te gelden.

Conclusie

Zodra je verder kijkt dan het uiterlijk van Ultrabooks, zijn er verschillen merkbaar op gebied van prestaties en stroomverbruik. Ik verwacht dat er weinig Ultrabooks zullen verschijnen die op korte termijn aan de MacBook Air kunnen tippen, maar dat neemt niet weg dat zo'n laptop voor een juiste prijs best interessant kan zijn. Maar laat je niet verleiden door enkel het label.