Iedere scholier of student komt in aanraking met grafieken. En vooral het zelf maken daarvan. Denk aan een simpel parabooltje van een kwadratische vergelijking tot een indrukwekkende 3D-grafiek. Kan heel makkelijk en mooi met een tooltje dat standaard is meegeleverd met macOS: Grapher.
Een plaatje zegt meer dan duizend woorden. Dat is zeker zo bij grafieken, die een vaak onoverzichtelijke brij aan gegevens snel omtoveren tot iets begrijpelijks. Vandaar ook dat er aan deze tak van sport veel aandacht wordt besteed aan wiskundelessen op bijvoorbeeld de middelbare school. Maar ook in het hoger en universitair onderwijs ontkom je natuurlijk niet aan die dingen. Vroeger, in die goeie ouwe tijd, was het voor veel studenten een gruwel. Want ja, zo'n grafiek moest met de hand op speciaal rasterpapier getekend worden. Hoop gedoe en even snel aanpassen van bijvoorbeeld waarden in de brontabel leidde tot opnieuw tekenen van die grafiek. En steeds weer moest een hele serie punten berekend worden van een formule. Deze ellende hebben we dankzij computers gelukkig ver achter ons gelaten. Neem bijvoorbeeld het tooltje Grapher, dat gratis en voor niets wordt meegeleverd met macOS. Je vindt het door Finder te openen en dan links op Programma's te klikken. Dubbelklik aan de rechterkant vervolgens op Hulpprogramma's. Hier vind je Grapher, dat je vervolgens start via de welbekende dubbelklik.
Formule invoeren
De werking van de tool spreekt eigenlijk voor zich. Allereerst kies je het soort grafiek: 2D of 3D. In eerste instantie maken we een simpele 2D-grafiek. Kies hieronder het 'sjabloon' Default in de kolom links. Vervolgens maak je de formule y = af. Bijvoorbeeld y = x^3, dat tik je ook letterlijk op je toetsenbord. Zodra je het dakje hebt ingetikt verandert de cursor naar 'superscript' en vul je 3 in. Druk op Enter en de grafiek wordt getekend. Daar kan geen tekenpennetje tegenop! Middel de plus-toets linksonder in het venster zijn meer vergelijkingen toe te voegen. Mocht je het willen, dan is de lijnkleur van de grafiek aan te passen. Klik hiervoor ergens op de grafieklijn en daarna op de knop i rechtsboven. In het geopende venster kan een lijnkleur gekozen worden, maar ook is hier de resolutie aan te passen. Dat laatste kan van pas komen als een bepaalde grafiek wat grof oogt.
Bewaren
Grafieken zijn in het 'huiseigen' .gcx-formaat te bewaren. Kies je hiervoor, dan zijn formules en dergelijke na openen aanpasbaar. Wil je een grafiek gebruiken in bijvoorbeeld een Worddocument, dan kies je in het menu Archief van Grapher voor de optie Exporteer. In het geval je een grafiek als afbeelding in wilt voegen in een tekstverwerker, dan is het formaat TIFF wellicht het meest praktische; het moet wel heel raar lopen als een programma hier niet mee overweg kan. Je kunt de gewenste resolutie (dpi) instellen met de daarvoor bedoelde schuifregelaar. Nadeel is dat bij exporteren naar TIF de oorspronkelijke vectorgrafiek wordt omgezet naar een bitmap. Wil je dat niet, dan is exporteren naar PDF de meest praktische optie. Het maakt niet uit hoe groot of klein je je grafiek dan afdrukt: hij blijft haarscherp.
3D
We beloofden het al: Grapher kan ook mooie 3D-grafieken maken. Sluit het huidige grafiekvenster en klik in het hoofdvenstertje van Grapher op 3D-grafiek. Kies weer een van de 'sjablonen' uit de kolom links, bijvoorbeeld Gradient voor een mooi verlopende achtergrond. Tik weer een formule, voor een snel golvend vlak bijvoorbeeld z=sin(x)+sin(y), gevolgd door een druk op Enter. De getekende grafiek kan je 'beetpakken' met de muis en in alle gewenste richtingen draaien. Net als bij 2D-grafieken is het ook bij 3D-exemplaren weer mogelijk de afbeelding te exporteren. Via een klik op de knop i zijn allerlei zaken betreffende het uiterlijk van de grafiek - inclusief kleuren en oppervlak - naar smaak aan te passen.
