Apple kwam deze week in opspraak vanwege het op grote schaal ontwijken van belastingen. Maar wat doet de iPhone-maker dan precies, en waarom? Wij beantwoorden zeven prangende vragen over de duistere praktijken van Apple.
1. Waar wordt Apple precies van beschuldigd?
Apple-baas Tim Cook verscheen deze week samen met zijn financiële topmannen voor een Senaatscommissie in Washington. Reden: Apple is volgens deze commissie “de grootste belastingontwijker van de VS”. En dit stelt de commissie niet zomaar. Tweederde van alle winst die Apple binnenharkt wordt namelijk doorgesluisd naar Ierland. Hierdoor betaalt Apple nagenoeg geen belasting over vele miljarden dollars. “Daarmee duperen ze Amerikaanse bedrijven en belastingbetalers”, zo claimt de Senaatscommissie.
2. Om welke bedragen gaat het dan?
In het onderzoeksrapport van de Senaat valt te lezen dat Apple de afgelopen vier jaar een totaal van 44 miljard dollar heeft overgemaakt aan Ierse brievenbusmaatschappijen. Hier heeft Apple in de VS en in Ierland vrijwel geen belasting over hoeven te betalen. Zo blijkt dan tussen 2009 en vorig jaar geen cent is afgedragen over een winstbedrag van 30 miljard dollar. Over een ander bedrag van 22 miljard dollar werd slechts 10 miljoen dollar belasting afgedragen, wat neerkomt op 0,02 procent.
De woede bij de commissie is dus groot. Vooral omdat Apple eerder dit jaar brutaal een grote som geld leende om zijn aandeelhouders de gemaakte winst uit te betalen. Dit was namelijk stukken goedkoper dan het eigen geld uit Ierland over te laten komen, waar het bedrijf 35 procent winstbelasting over zou moeten betalen. Het zijn de mazen van de wet waar Apple zich op slinkse wijze doorheen beweegt, wat bij de Amerikaanse senatoren tot grote ergernis leidt.
3. Waarom doet Apple het?
Dat is logisch. Winstmaximalisatie. En gaten in de wetgeving leggen Apple weinig in de weg om grote winstbedragen door te sturen naar de zogenoemde brievenbusmaatschappijen in het buitenland. Apple springt simpelweg creatief om met de gebreken van de Amerikaanse regelgeving, waardoor Ierse dochterbedrijven belastingtechnisch niet onder het Amerikaanse en niet het lokale tarief vallen; er hoeft dus nergens belasting te worden afgedragen.
4. En wat heeft Apple hier op te zeggen?
Tim Cook leek dinsdag op alle aanvallen van de commissie een passend antwoord te hebben. De fout ligt volgens de CEO niet zozeer bij het wegsluizen van de winst, maar bij het Amerikaanse belastingstelsel an sich. Cook zei zelfs tegenover de commissie dat de Amerikaanse overheid het “aan zichzelf te wijten” heeft. De belastingwetten stammen immers uit de jaren zestig en zijn volgens de opvolger van Steve Jobs niet berekend op de huidige digitale wereld. De Volkskrant weet woensdag op te tekenen dat Cook de commissie dan ook maar adviseert om de belastingwetten in te richten als zijnde Apple-producten: “Die [producten] zijn simpel, en zo moet ook ons belastingstelsel zijn”.
De beschuldiging dat de belastingontwijking de Amerikaanse burger geld kost, weet Cook eveneens eenvoudig te pareren. De overeenkomst met Ierse dochters zorgt volgens hem juist voor extra banen in de Verenigde Staten, en daar ontvangt de overheid dan weer belasting over.
5. Hoe zit het met Apple in Nederland?
De praktijken van Apple Amerika lijken geen uitzondering. Ook de Nederlandse tak van het bedrijf betaalt in eigen land vrijwel geen belasting, zo schrijft althans de Volkskrant woensdagochtend. De Nederlandse dochters van Apple droegen in 2012 slechts 0,2 procent vennootschapsbelasting af over de (naar schatting) 2 miljard euro omzet. De winsten die in Nederland worden behaald gaan, net als in de Verenigde Staten, richting, zo zou uit gegevens van de Kamer van Koophandel blijken.
Opvallend is ook dat de Apple Store aan het Leidseplein in Amsterdam niet wordt aangestuurd door Apple Benelux, dat boven de winkel gevestigd is. Een vennootschap met de naam Apple Retail Netherlands uit Amsterdam Zuid-Oost heeft hiervoor de touwtjes in handen. Apple Benelux B.V. wordt op zijn beurt weer aangestuurd door Apple Sales Ireland, de spin in het web van Apples wereldwijde belastingontwijking.
Europese regeringsleiders hebben al aangegeven dat ze dergelijke praktijken van belastingontwijking harder zullen aanpakken. Dit zal echter op het gebied van regelgeving moeten gaan plaatsvinden, aangezien de ontwijking - zoals die nu plaatsvindt bij Apple - simpelweg mogelijk wordt gemaakt door de huidige (gebrekkige) wetten.
6. Hoe schuift Apple met de centen?
In onderstaand overzicht uit de Volkskrant is goed te zien hoe Apple creatief schuift met de miljarden dollars die er aan winst worden opgestreken. Ook zijn hierop de verschillende dochterondernemingen te zien die in Ierland gevestigd zijn, maar officieel geen thuishaven hebben.
Bron: De Volkskrant
7. Wat zijn de gevolgen voor Apple?
Hoewel de handelswijze van Apple weinig te maken heeft met een nette manier van zakendoen, houdt het bedrijf zich wel aan de wetgeving. Het lijkt er dan ook op dat de iPad-fabrikant uit Californië enkel imagoschade kan oplopen door deze hoorzitting over hun ‘oceaangeld’.
De Amerikaanse overheid ziet de vele miljarden van Apple (en ook van bedrijven als Microsoft en Wal-Mart) natuurlijk het liefst terugvloeien naar de Amerikaanse banken. Het is dan ook goed mogelijk dat de overheid binnenkort besluit tot een ‘tax holiday’ over te gaan, wat bedrijven in staat stelt om tegen een gereduceerd tarief hun centen mee naar huis te nemen. In 2004 gebeurde dat al eens eerder, met stijgende beurskoersen tot gevolg.