© CIDimport

HAL 9000 bestaat echt!

Geplaatst: 21 september 2011 - 04:30

Aangepast: 13 december 2022 - 13:03

Redactie ID.nl

Intelligente computers als HAL 9000 zijn niet langer science-fiction. Zelfs jouw telefoon is een apparaat geworden waarmee je op intelligente wijze via spraak kunt communiceren.

Een aantal jaar terug lanceerde het Pentagon een programma om een volledig functionele HAL 9000 te ontwikkelen naar het evenbeeld van de intelligente computer die bekend werd door zijn rol in de film 2001: A Space Odyssey uit 1968.

Misschien herinner je nog dat HAL in de film niet alleen via spraak kon communiceren, maar ook alle systemen van het ruimteschip in de gaten hield en de bemanning op de hoogte hield van belangrijke gebeurtenissen. HAL kon beslissingen nemen, deze prioriteit toekennen en had lerend vermogen.

Pentagon HAL

Het project van het Pentagon heette CALO, wat staat voor Cognitive Assistant that Learns and Organizes. Aan het vijf jaar durende programma werkten 300 onderzoekers mee van zeker een twintigtal verschillende universiteiten. Aan de leiding van het project stond de briljante Adam Cheyer, die bovendien de hoofdarchitect van CALO was.

Raad eens waar Cheyer inmiddels werkt? Cheyer is bij Apple hoofd ontwikkeling voor de iPhone. Apple pikte het genie op toen het bedrijf Siri Inc. ,dat hij mede-oprichtte, door de reus uit Cupertino werd overgenomen.

Eigenlijk bouwt Cheyer nog steeds aan HAL. Het enige verschil is dat HAL intussen kan bestaan in je iPhone.

iPhone HAL

Als je een iPhone hebt, dan kun je kosteloos de "virtual personal assistent" app van Siri downloaden. Je kunt de app instructies geven door ertegen te praten. Stel dat je een reservering bij een restaurant wilt maken, dan vertel je dat aan de app en op basis van jouw locatie en voorkeuren, boekt Siri voor jouw ergens digitaal een tafel.

Apple kocht Siri en stelde de hoofdarchitect van HAL-achtige AI-robots aan als iPhone-directeur met maar een reden in het achterhoofd: Apple weet dat telefoons evolueren in virtuele persoonlijke assistenten.

Apple heeft als groot voordeel dat het weet hoe je functionaliteit op perfecte wijze kunt integreren, waardoor het naadloos aansluit op andere onderdelen en het een elegante oplossing wordt. Het bedrijf weet daarnaast goed wanneer technologieën klaar zijn voor de massa. Het misschien nog even duren, maar zeker is wel dat HAL binnen afzienbare tijd een standaardfunctionaliteit van onze telefoons geworden is. Maar vergis je niet, Apple is niet het enige bedrijf dat aan HAL-software werkt.

In de film van Stanley Kubrick kan HAL 9000 ongelooflijke dingen doen omdat het toegang heeft tot een enorme hoeveelheid data. Het systeem wist daarmee alle beschikbare computer- en ruimtesystemen te monitoren.

HAL wist daarnaast alles over de mensen waarmee hij communiceerde, net als Google dat weet. Als jij een fervente afnemer van Google-diensten bent, dan weet het bedrijf precies wie je bent, waar je bent, waarin je geïnteresseerd bent, wie je kent en nog heel veel meer.

Google HAL

Google is van plan om deze achterliggende data te gebruiken voor een zoektechnologie die als een HAL 9000-achtige persoonlijke assistent werkt via de mobiele telefoon.

Zoals ik vorige week in een artikel al uitlegde, voegt Google 'proactieve interruptie' toe om het systeem nog sneller dan instant te laten zoeken. Met andere woorden, Google presenteert je al resultaten voordat je een zoekopdracht hebt opgedragen.

Google's HAL zal daarnaast constant je e-mail, kalender, sociale activiteiten, zoekopdrachten, locatiegegevens en andere data monitoren via een ongelooflijk ingewikkeld algoritme. Je telefoon kan straks dingen opmerken als: "Je lunchafspraak met Sjaak conflicteert met de ouderbijeenkomst op de school van je kinderen waarvoor je vrouw je uitnodigde. Wil je dat ik je lunchafspraak voor je verplaats?" Als je dat goedkeurt, zal Google's HAL op eigen houtje een nieuwe afspraak maken met Sjaak en het restaurant waar je een tafel voor de lunch gereserveerd had.

Net als bij Apple's HAL, leert de Google-versie van jouw antwoorden en wordt het systeem steeds accurater naarmate je het meer zult gebruiken.

Een mythe wat betreft innovatie is dat het altijd als een eureka-moment bij een spontane creatie plaatsvindt. Het is eerder zo dat grote, nieuwe ideeën al een tijdje in de lucht zweven en dat hele teams aan die ideeën werken. Technologische evolutie brengt de industrie op het punt waarbij deze ideeën onafwendbaar zijn geworden. Daarna draait alles om de uitvoering, timing, financiering, enzovoorts.

Overal waar je naar technologische ontwikkelingen kijkt, zie je allerlei virtuele assistenten opkomen. Het is een ouder idee waarvoor de tijd inmiddels rijp lijkt.

Wekker HAL

Deze week kwam de kleine startup Zazu met een iPhone en Android app. Hun beta app met de naam Zazu Mornings maakt je wakker als een conventionele alarmklok en heeft een knop. Wanneer je op die knop drukt, vertelt de app je (met een prettige stem) hoe laat het is, welke dag het is, wat het belangrijkste nieuws op dat moment is en wat er voor vandaag in je agenda staat. Als de app klaar is en uit de beta-fase, dan moet het ook in staat zijn om te vertellen hoe het met je vrienden en familie is ("Janine heeft gisteren haar baby gekregen, het is een meisje!") of dat er een verandering in afspraken is ("Hans wil de afspraak van vanmiddag verzetten naar vrijdag.") en je attenderen op andere informatie die voor jou van belang zou kunnen zijn.

De filmische HAL diende voornamelijk als interface tussen mensen en een voertuig - in het geval van 2001 een gigantisch interplanetair ruimteschip. Maar jouw auto zou ook op die manier kunnen communiceren.

Audi HAL

Audi heeft recent een HAL 9000 in hun nieuwe modellen geïntroduceerd. Het systeem heet AviCoS, wat staat voor Avatar-gebaseerd Virtueel Co-bestuurder Systeem. Audi's HAL is ontwikkeld door technisch ingenieurs van de Universiteit van München en Audi ingenieurs. Het systeem functioneert als een voertuigexpert om je alles te kunnen vertellen over de functionaliteit en de systemen van de auto. Het AviCoS-systeem gebruikt virtual reality en een videoavatar om met de bestuurder via spraak te communiceren. Het systeem houdt in de gaten wat er met de auto gebeurt, maar hindert de bestuurder niet tijdens handelingen waarvoor zijn of haar volle aandacht benodigd is - zoals bijvoorbeeld tijdens het optrekken van de auto.

Kantoor HAL

Startup Whodini is deze week begonnen. De corebusiness van het bedrijf is een systeem met kunstmatige intelligente die je helpt experts binnen je eigen organisatie te zoeken en interacteert ook met je eigen expertise. De algoritmes van het systeem scannen door je professionele activiteiten om te ontdekken waar je goed in bent. Op basis daarvan maakt het een profiel dat, met jouw goedkeuring, wordt vertrekt aan je collega's of een breder publiek.

Als je aan een project werkt en advies, versterking of assistentie nodig hebt, zoek je op dezelfde manier door het Whodini-systeem als je door Google zou zoeken. De algoritmes zoeken naar de juiste mensen die je bij je taak kunnen helpen.

Whodini heeft geen kekke spraakinteractie. Maar het idee van software die door grote hoeveelheden data kan zoeken en op basis daarvan nuttige suggesties kan doen is uniek voor dit product - het komt overeen met de basisfunctionaliteit van vele HAL's die we komende maanden en jaren zullen gaan zien.

Het interessante van dit idee van een virtuele assistent is dat het niet zomaar een losstaande applicatie of dienst is. Het zal worden geïntegreerd in producten en diensten die je op dit moment al gebruikt. Je iPhone wordt een HAL. Je zoekmachine ook. Zelfs je auto.

Niet alleen hosanna

Het klinkt allemaal erg gaaf. Maar er zijn natuurlijk keerzijdes. Virtuele assistenten maken inbreuk op je privacy, maken besluiten voor jou en maken dus ook mogelijk fouten waarvoor jijzelf verantwoordelijk zult zijn. En als we op ze gaan vertrouwen, missen we belangrijke feiten en gebeurtenissen wanneer de software crasht.

Uiteindelijk zullen alle problemen te herleiden zijn naar menselijke imperfectie. Althans, dat is wat je telefoon sowieso gaat zeggen.


Mike Elgan heeft een column op ITworld.com over technologie en tech cultuur. Lees meer over Mike op de site Elgan.com. Je kunt hier ook een abonnement nemen op zijn gratis nieuwsbrief.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten