Telco's willen definitief af van subsidie iPhone

In een uitgebreide analyse laat Reuters zijn licht schijnen op de telecommarkt in Europa en dan met name de problemen die de telco's hebben met het financieren van de duurdere smartphones van de leveranciers, vooral die van Samsung (Galaxy II en III) en de iPhone. De telecombedrijven willen van die subsidies af, wat betekent dat klanten de toestellen 'gewoon' moeten kopen. Prijs: rond de 600 euro.

De telecombedrijven in Europa hebben in het afgelopen jaar het bedrag verdubbeld dat ze aan telefoons uitgeven, namelijk 13 miljard euro. Dat is meer dan dat ze investeren in het verbeteren van het eigen netwerk, zegt Reuters op basis van gegevens van Bernstein Research.

Telco's zoeken naar nieuw geld

De grote telecombedrijven in Europa zeggen al jaren dat ze hun verdienmodellen anders willen inrichten. In eerste instantie klaagden ze over de toename van het dataverkeer waar ze te weinig aan konden verdienen. Het plan was daarvoor de contentleveranciers zoals Google te laten betalen. Met dat geld moest de mobiele netwerkcapaciteit worden uitgebreid om al het verkeer aan te kunnen. Dat plan is nooit in vruchtbare grond geland.

In Nederland zeggen de telco's al langer af te willen van de subsidies voor toestellen. Door het verdisconteren van de subsidies in abonnementen en/of beltarieven weten de telco's wel wat geld terug te halen. In de afgelopen jaren zijn er diverse pogingen gedaan om de subsidies af te bouwen, maar dat heeft zich nooit doorgezet, mede door de druk van de leveranciers.

Consument nu gewend aan smartphone

Vodafone-directeur Vittorio Colao zegt nu dat consumenten nu al zo gewend zijn aan smartphones dat telco's hun subsidies op de toestellen kunnen afbouwen. Promotie van de toestellen is niet meer nodig. “Er zijn nu hele goede smartphones met Android die niet zo duur zijn, dus er is minder noodzaak om de prijzen te drukken door subsidies." Telco's hebben er belang bij gehad zo veel mogelijk smartphones te slijten om zo het datagebruik bij de klant op te krikken.

Vodafone is nu met een proef bezig in Spanje om telefoons aan te bieden zonder subsidie. Ook concurrent en grootste telco in Spanje, Telefonica, doet dat sinds maart. Klanten hoeven niet direct de volle mep te betalen voor de gewenste telefoon, maar krijgen een betaalregeling naar keuze. Beide bedrijven zeggen zich nu te concentreren op het behoud van klanten in plaats van het aantrekken van nieuwe klanten.

Afbouwen subsidies is een risico

Het terugschalen van de al jarenlang in zwang zijnde subsidies neemt wel risico's met zich mee. Juist door mensen te lokken via het weggeven van dure smartphones konden de telecomoperators langetermijncontracten afsluiten met die klanten. Door telefoons volledig te laten betalen door de klant, ziet diezelfde klant geen reden om zo'n lange verbintenis met een telco aan te gaan.

Daarnaast kan de concurrentie voordeel halen door wel dure toestellen te subsidiëren, zoals France Telecom dat doet in Spanje om zo klanten af te pakken van Telefonica en Vodafone. Een derde risico is dat telefoonmakers de verkoop van hun producten helemaal in eigen handen nemen, waardoor de telco's geen enkele troef meer in handen hebben in onderhandelingen met die leveranciers. Dat doet Apple bijvoorbeeld al in Engeland.

Omzet van leveranciers in gevaar

Maar in eerste instantie zou het wegvallen van de koopkracht van de telco's vooral de omzet van de leveranciers pijn doen. Apple is voor 42 procent van zijn omzet afhankelijk van de iPhoneverkopen via telco's, heeft het Aziatische financieel analistenbureau CLSA berekend. Volgens Bernstein Research zou het wegvallen van subsidies mogelijk tot 24 miljard dollar aan omzet uit de telefoonmarkt halen. Klanten zouden namelijk langer hun toestel gebruiken of bij vervanging kiezen voor een goedkoper toestel.

Maar zo ver zal het niet komen, zegt Pierre Ferragu, analist bij Bernstein. Hij ziet simpelweg een verschuiving van de voorfinanciering. Telco's verleggen de financiering van de toestellen naar financiële partners zoals banken. Die worden dan de werkelijke uitgevers van de financieringsplannen voor smartphones die de telco's bij de abonnementen aanbieden. Dergelijke financieringsconstructies waren in de jaren negentig in zwang bij de eerste generatie internetproviders als Zon, die computers met financiering leverden bij internettoegang.

Klanten zoeken nog steeds naar gratis iPhone

Wat het effect zal zijn, is nog te vroeg om te zeggen. Het experiment van Vodafone en Telefonica in Spanje heeft ze in eerste instantie klanten gekost, respectievelijk 90.000 en 170.000, terwijl France Telecom er 130.000 klanten bijkreeg. Orange zou in Spanje goede zaken doen met het blijven subsidiëren van de iPhone. “Juist daar is nu een run op omdat consumenten bang zijn dat ook Orange de subsidies in de toekomst zal korten", laat Reuters een winkelmedewerker van Phone House in Madrid zeggen.